Taraf, “Pop-Up” köşesi, 21 Temmuz 2013

Yaklaşık bir buçuk yıl önce Florida eyaletinin Sanford kasabasında güvenlik gönüllüsü George Zimmerman, Trayvon Martin adlı 17 yaşındaki bir siyahîyi öldürdü. Duruşma 13 Temmuz 2013 günü bitti ve jüri Zimmerman’ı suçsuz buldu. O günden beridir ABD’nin dört bir yanında protestolar düzenleniyor. Burada olayın ayrıntısını anlatmaya kalkmam abes olur, isteyen internetten istemediği kadar bilgi edinebilir. Ben yalnızca izninizle konunun belki de en bariz, en basit yanına dikkat çekmek istiyorum:

Olaydan hemen sonra Barack Obama bir konuşmasında şunu söylemişti: “Bu çocuğu düşündüğümde kendi çocuklarım aklıma geliyor. (…) Öncelikle Trayvon Martin’in ana babasına sesleniyorum. Biliyorsunuz, benim bir oğlum olsaydı, Trayvon’a benziyor olurdu.” Birçok kişi gibi ben de Obama’nın bu sözlerini en hafifinden yersiz bulanlardanım. Çok iyi eğitim almış, iyi para kazanan, kaymak tabakaya girmiş Obama çiftinin oğlunun Trayvon’la aynı kaderi paylaşması olasılığı herhalde benim sırıkla yüksek atlama şampiyonu olmam olasılığına eşittir. Obama’ya bunu söyleten tek bir benzerlik var: cilt rengi. Bu sözleriyle ister istemez 2013 yılında bile ABD’de hâlâ bir kenarda nur topu gibi oturan yüz kızartıcı gerçekliğe, beyaz renkte deriyle doğmuş çoğunluğun siyah renkte deriyle doğmuş azınlığı dışladığına, süründürdüğüne, adaletten yoksun bıraktığına işaret ediyor.

Tabii ki bu saatte artık ortada bir kısırdöngüler düzeni gelişmiş bulunuyor: sefalet suçu, suç cezayı, ceza kini, kin önyargıyı, önyargı ayrımcılığı, ayrımcılık sefaleti doğurup duruyor. Bu düzenin ortadan kalkamamasının en birinci nedeni deri renginin değiştirilememesi, ikinci nedeni de insanoğlu ve kızının böylesine fasaryadan bir farkı bile bölükleşme bahanesi kılabilme hüneri. Fiziksel yapı kaynaklı ayrımcılık diğer ayrımcılıklara pek benzemiyor: malum, Bask’ın alnında “Bask,” Kıpti’nin alnında “Kıpti,” Alevi’nin alnında “Alevi” yazmıyor, ama bir siyahînin bütün bedeninde yazıyor siyahîliği. Ve bütün bir “sistem” hayatı bu insanlara, özellikle de siyahî erkeklere zehir etmek üzere kurulmuş gibi: Trayvon Martin olayını incelerseniz atılan her adımın bütünüyle yasal olduğunu göreceksiniz. Her yanından adaletsizlik fışkıran işlemler en ufak ayrıntısına kadar yasalara uygun. Milletin kanını beynine sıçratan, bu sıcak havada sokaklara dökülmesine neden olan da işin bu tarafı.