Taraf, “Pop-Up” köşesi, 28 Nisan 2013

İnanmazsanız inanmayın ama ben ta çocukluğumda bile kadınların evlenince kocalarının soyadını almasını tuhaf bulurdum, büyüdükçe de yalnızca tuhaf değil, yanlış olduğuna da karar getirdim. Ama toplum baskısının gücü ve onun uzantısı birtakım bürokratik zorlukların da her zaman için farkındaydım. Öyle ki, zamanında ben de Türkiye’de bir evlenip boşanma geçirdim, eşimin kendince bir kimliği ve mis gibi altı harflik soyadı varken benim hiçbir yere sığmaz soyadımı almasını saçma bulduğumu söyleyince, her iki taraftaki akrabadan da işitmediğim azar kalmamıştı.

Ondan sonra New York’ta oturmaya başladığım 80’ler ve 90’larda ABD’de benim kafama uygun gelişmeler oldu, kadın hakları savunucularının baskısıyla yasalar kendi soyadını kullanan evli kadınların bürokratik sorunlar yaşamaması için değiştirildi. 90’larda evlenince soyadını değiştirmeyen kadın oranının yüzde 25’e yaklaştığını biliyordum.

Geçenlerde bu konuda bir yazı okurken bu oranın 2000’lerde yüzde 18’e düşmüş olduğunu gördüm ve şaşırıp nedenlerini araştırmaya çalıştım. Durumu bazıları ABD’nin konservatifleşmesiyle, bazıları feminizmin güç yitirmesiyle, bazıları da kadınların artık böyle şeyleri dert edinmeyecek kadar bağımsızlaşmış olmasıyla açıklıyor. Ancak, konuyu araştırırken, birtakım başka istatistiklere de rastladım (ve, pardon, içime su serpildi):

ABD’de evlenmeden birlikte yaşayan çift oranı 2010’da yüzde 12 olmuş (on yılda yüzde 25 artmış). Bundan dört yıl önce yapılan resmî bir araştırmada, birlikte oturan 30-44 yaşlarındaki çiftlerin sayısının on yılda ikiye katlanmış olduğu ortaya çıkmış. Artık eyaletlerin büyük çoğunluğunda evli olmayan ama bir evi ve gelirlerini paylaşan çiftlerin birbirlerinin sağlık sigortasından yararlanabilmesi, birinin vergi beyanında ötekini bakımından sorumlu olduğu kişi gösterebilmesi, birlikte konut kredisi alabilmeleri, vb. yasalaşmış durumda. Çocuklar açısından da yasal bir sorun yok. Özetle, evlenen kadın soyadını tutsun mu, değiştirsin mi konusunu rafa kaldıran birtakım köklü değişimler oluyor buralarda, haber vereyim dedim.