Taraf, “Pop-Up” köşesi, 24 Mart 2013

Zamanında doktora tezimi yazarken sigara tüketimimi üç misline çıkarıp saçımı yolmak gibi de tuhaf bir tik geliştirince, babam elime otuzüçlük bir tespih tutuşturmuştu. Aylarca oynadım bununla. Bir gün üniversite kantininde elimde tespihim oturmuş çay içerken o yıllarda kantinleri mesken tutan siyasilerden birkaçı yanıma gelip “abi, senin girmiş çıkmışlığın olduğunu bilmiyorduk” demişlerdi. Meğerse farkında olmadan hapishane usulü çeviriyormuşum tespihi.

Şimdi, bu bağlantının ABD’deki karşılıklarından biri şu: Pantolonunu külotlu poposunun bitip bacaklarının başladığı düzeye kadar düşürmüş 15-20 yaşlarında Afrika kökenli bir Amerikalı erkek biraz paytakça yürüyerek geliyor ve diğerleri saygıyla “abi, sen de girmiş çıkmışsın demek ki” diyorlar. Şu sıralarda demiyor olsalar bile, bu modanın başladığı zamanlarda diyorlarmış. Tespih bağlantısı kadar net olmasa da bunun da bir mantığı var: Hapishanede kemer, kundura bağı gibi nesnelere izin yok, o nedenle pantolonlar düşük, ayakkabılar bağsız dolaşılırmış. Modanın bundan çıktığında herkes hemfikir ama “düşüklük” derecesinin epeyce abartıldığı da belli, çünkü bu “sagging” pantolonun kemersiz giyilmesi olanaksız.

Pantolondan önce bağları çıkarılmış spor ayakkabısı modası vardı, o geldi geçti, ama düşük pantolon herhalde tarihe en uzun sürmüş, en tuhaf moda olarak geçecek: yirmi yıl olmuş başlayalı. Biz zamanında rockculara özenip saçımızı uzatıp dar blucinler giydiğimizde babamın kuşağı “yani bu gâvurlar kıçlarını açsalar siz de açacaksınız” diye dalga geçerlerdi. Bir bakıma bu dedikleri oldu: rockcuların yerini rapciler aldı, popolarını açtılar ve moda, kaynaklarından bütünüyle soyutlanarak, dünyaya yayılıverdi. Şimdilerde ABD’de beyaz gençler pantolonu yavaş yavaş yukarı çekmeye başlıyorlar ama siyahlar arasında aynı tempoda devam ediyor. “Başkaldırı simgesi” gibi kılıflardan konuşuluyor ama bence bu moda tarihe bir de mahalle ve akran baskısının muhteşem gücüyle en anormalin bile bir noktada normalleşebileceğinin bir kanıtı olarak geçecek. Şu anda belirli çevrelerde süregitmesinin tek nedeni, o çevrelerde herkesin öyle giyiniyor olması. Bir çocuk bir söyleşide “pantolonumu belime çeksem, kendimi çıplakmış gibi hissederim” diyordu.